ترخیص کالا از گمرک یک فرآیند حیاتی در واردات و صادرات است که نیاز به ارائه اسناد مشخصی دارد. این اسناد شامل مدارکی مانند بارنامه، فاکتور خرید، گواهی مبدأ، بیمه‌نامه، و اظهارنامه گمرکی هستند که برای اطمینان از تطابق کالا با مقررات قانونی و تسهیل ترخیص آن ضروری‌اند. آشنایی با این مدارک و آماده‌سازی دقیق آنها میتواند زمان و هزینه‌های اضافی را کاهش داده و از بروز مشکلات در فرآیند ترخیص جلوگیری کند.
اسناد مورد نیاز ترخیص کالا
پروفرما
پروفرما یا پیش فاکتور سندی است که توسط فروشنده صادر میگردد و شامل نام، نشانی فروشنده و خریدار، نوع، مقدار و تعداد کالا، قیمت واحد کالا و قیمت کل، شرایط پرداخت، زمان تحویل کالا، مدت اعتبار پروفرما و مبدا کالا است.
پکینگ لیست
پکینگ لیست زمانی که فروشنده محموله تجاری را بسته‌بندی و آماده ارسال به خریدار میکند تهیه میشود، بنابراین فهرست عدل بندی یا همان (Packing list) توسط فروشنده یا شیپر تهیه میشود و آمار دقیق کالاهای ارسالی(وزن خالص و ناخالص کل،ابعاد پالت یا ابعاد محصول ،تعداد کارتن،تعداد محصول در هر کارتن،تعداد پالت و اینکه چه تعداد از محصول روی هر پالت سوار شده است ) را به خریدار میدهد.
ارتباط با شرکت حمل و نقل،حمل بار،تخلیه و صدور قبض انبار و ترخیصیه
بعد از ثبت سفارش به فروشنده و پرداخت پیش فاکتور،سفارش در مرحله آماده سازی قرار میگیرد سپس پرفرما و پکینگ نهایی به خریدار ارسال میشود.خریدار با در دست داشتن این مدارک هماهنگی های لازم را جهت بارگیری و تحویل به مرجع تحویل گیرنده در کشور مقصد انجام میدهد.توجه داشته باشید نماینده قانونی صاحب کالا یا شرکت های حمل با دراختیار داشتن فرواردر میتوانند این مسئولیت را برعهده بگیرند و کالارا از تولید کننده اخذ و به گمرک کشور مبدا تحویل دهند.پس از انجام تشریفات گمرکی در کشور مبدا بارگیری به مقصد کشور هدف شکل میگیرد و پس از تخلیه برای کالای مورد نظر قبض انبار و پس از تسویه حساب صاحب کالا با شرکت حمل ترخیصیه صادر میشود
قبض انبار گمرکی
قبض انبار گمرکی یا رسید انبار یکی از مهم‌ترین اسناد در زمینه مالکیت کالا در گمرک است و به‌موجب آن انباردار گواهی می‌نماید که در تاریخ ذکر شده ، کالاهایی با مشخصات خاص به انبار وارد شده و تحویل انبار شده است و برای کالا رسیدی به عنوان قبض انبار صادر گردیده است.
ترخیصیه
ترخیصیه، سندی است که توسط حمل‌کننده یا نماینده مجاز آن در مقصد برای انتقال حق تحویل کالا به گیرنده قانونی صادر میشود. این سند به گیرنده امکان ترخیص کالا از گمرک و دریافت آن را میدهد. در مقابل، بارنامه، قرارداد حمل بین فروشنده و حمل‌کننده است که جزئیات مربوط به شرایط، مقررات ،قیمت،مبدا و مقصد حمل کالا را مشخص میکند.
کارت بازرگانی
طبق قوانین گمرکی کشور، دارنده ی کارت بازرگانی،اعم از شخص حقیقی و حقوقی می تواند با اخذ آن،شروع به تجارت در عرصه واردات و صادرات کالا کند. این کارت توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تهران یا شهرستان ها به نام متقاضیانی که واجد شرایط باشند صادر می گردد.
ثبت سفارش واردات کالا
در واقع ثبت سفارش واردات کالا فرآیندی است که طی انجام آن تاجران و افرادی که دارای کارت بازرگانی فعال هستند سندی با موضوع نوع و مقدار کالایی که قصد واردات دارند از سیستم وزارت بازرگانی کشور دریافت می کند که نشان می دهد، واردات کالا قانونی بوده و تحت نظارت سازمان های ذیربط به انجام رسیده است.
گواهی بازرسی کالا
سندی است که پس از بررسی دقیق کالا از سوی شرکت‌های بازرسی بین المللی در صورت عدم وجود مشکل کمی و کیفی کالا صادر میشود. در حقیقت با صدور گواهی بازرسی، خریدار از انطباق مشخصات کالای فروشنده با مندرجات در قرارداد فروش، مطمئن خواهد شد.
اظهارنامه
در تمامی کشورها کالاها برای صادرات و واردات ابتدا وارد گمرک آن کشور میشوند و بعد از انجام مراحل اداری و تکمیل مجوزات از نهاد های ذیربط از گمرک مجوز خروج گرفته، ترخیص شده و به مقصد موردنظر ارسال میشوند. در هنگام ورود کالا، مامورین گمرک از نوع کالا هیچ اطلاعی ندارند و صاحب کالا موظف است کالای خود را به گمرک اظهار کند.
صاحب کالا از طریق سندی که اظهارنامه گمرکی نامیده میشود و تمام اطلاعات و مشخصات کالا در آن درج شده، کالای خود را به گمرک معرفی یا اظهار میکند.
اهمیت اظهارنامه گمرکی آنقدر زیاد است که انجام عملیات گمرکی بجز مواردی که در آیین نامه‌های گمرک ذکر شده، فقط از طریق ارائه اظهارنامه امکان پذیر است. طبق ماده ۵۹ قانون امور گمرکی، کالا تنها زمانی در گمرک پذیرفته میشود که اظهارنامه مربوطه به گمرک تحویل داده شود. همچنین برای تخلیه کالا از انبارهای گمرک و صدور مجوزهای ترخیص کالا نیز به اظهارنامه گمرکی نیاز است.
اظهارنامه گمرکی در واقع یک تعهد حقوقی محسوب میشود و مسئولیت آن کاملا با صاحب کالاست. این اظهارنامه توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او به گمرک ارائه میشود. در صورتی که شخصی غیر از صاحب کالا بخواهد اظهارنامه را به گمرک تحویل دهد، باید به عنوان نماینده صاحب کالا برگه ای به عنوان وکالت و یا نمایندگی خود را نیز به همراه مابقی مدارک به گمرک ارائه دهد.اظهارنامه یک سند کتبی است و فقط در هنگام واردات به شرط غیر تجاری بودن کالا توسط مسافرین، اظهار شفاهی امکان پذیر است.
ارزیابی گمرکی
ارزیابی گمرکی به معنای ارزیابی کالاها و اطلاعات مربوط به آنها توسط مقامات گمرکی در هنگام واردات یا صادرات کالا است. این فرایند برای صحت‌سنجی اطلاعات مربوط به کالاها، تعیین مالیات چک کردن تعرفه و عوارض گمرکی، اعمال محدودیت‌ها و قوانین گمرکی و اجرای قوانین و مقررات مربوط به کالای موجود صورت میگیرد.
در ارزیابی گمرکی، اطلاعات و اسناد مربوط به کالاها، شامل فاکتور، بارنامه، گواهی‌ها، مجوزها و سایر اسناد مربوطه تحت بررسی قرار میگیرند. همچنین در مواردی با توجه‌به نوع کالا ممکن است علاوه‌بر بررسی اسناد و مدارک بسته بندی کالا بنا به دستور ارزیاب باز شود و ظاهر فیزیکی کالاها مورد بررسی قرار گیرد یا برای تأیید کیفیت و نوع ماهیت کالا نمونه‌ای از محصولات جهت بررسی دقیق تر به آزمایشگاه مورد تایید گمرک ارجاع شود.
کد ساتا
زمانی که شما به سامانه جامع تجارت برای تعیین منشأ ارز مراجعه می‌کنید، نوعی کد به نام شناسه اظهارنامه گمرکی یا همان (کد ساتا) به شما داده میشود تا بتوانید از آن برای تنظیم فرم اظهارنامه و تکمیل مابقی امور گمرکی استفاده کنید، این کد نشان‌دهنده منبع ارزی کالای وارداتی موردنظر شماست.
بارنامه
نوعی سند مهم و معتبر است که توسط شرکت های حمل و نقل کالا، صادر و برای فرستنده ارسال می شود. این سند شامل مشخصات اصلی کالا اعم از مقدار بار تعیین شده، نوع بار،مبدا و مقصد نهایی کالا است. فرستنده بر اساس اطلاعات مندرج ، بار را تحویل حمل کننده می دهد تا در نهایت به دست خریدار کالا برسد.
کنترل کالا
هر کالایی در روند ترخیص کالا از گمرک با توجه به سوابق واردکننده،مدارک و نوع کالا، لازم است یکی از سه مسیر سبز، زرد و قرمز را برای ارزیابی طی کند. قرار گرفتن در مسیر زرد و قرمز به این معنی است که کالای شما نیاز به کنترل دارد که توسط کارشناسان و بازرسان این امر صورت می گیرد تا با اسنادی که شما ارائه کردهاید مقایسه و مطابقت داده شود.پس از طی کردن ارزیابی کالای شما در بخش دایره ارزش، ارزش اظهاری، سوابق گمرکی و … بررسی می شود.
مسیر های گمرکی
مسیر سبز گمرک
کالاهایی که در مسیر سبز گمرکی قرار میگیرند فرایند ترخیص آن ها راحت تر و سریع تر است. تغریبا 90% کالاهایی که وارد این مسیر میشوند نیازی به استاندارد ندارند و تا درب خروج گمرک کالای برسی نخواهد شد.
عواملی مهم در قرارگیری کالا در مسیر سبز
کارت بازرگانی شرکت های تولیدی در مسیر سبز قرار میگیرند
خوش حساب بودن بازرگان در تمامی امور مالیاتی
عدم تخلف در استفاده از کارت بازرگانی و اظهارنامه ی کالا
عدم تخلف در کلیه امور بازرگانی
مسیر زرد گمرک
این مسیر نسب مسیز سبز کمی دشوارتر است. عواملی که باعث می شود کالا در مسیر زرد گمرکی قرار بگیرد شامل موارد زیر می باشد:
کالاهایی مانند: مواد اولیه که نیاز به آزمایشگاه و استاندارد خاص دارند بلا استثنا در مسیر زرد قرار میگیرند.
اگر اسنادی که ارائه شده مخدوش باشد یا ارزش اظهار شده آن با ارزش استنباطی گمرک تطابق نداشته باشد در مسیر زرد قرار میگیرند.
در این روش از کالا بازدید فیزیکی نمی شود اما تمامی اسناد به دقت برسی میشود.
همچنین افرادی که به تازگی کارت بازرگانی دریافت کرده اند به احتمال زیاد کالاهایشان در مسیز زرد قرار میگیرد.
مسیر قرمز رنگ
تمام شرایط مسیر زرد گمرک نیز شامل مسیر قرمز می شود. اما با این تفاوت که کالاهایی که در مسیر قرمز قرار میگیرند پروسه ترخیص آنها طولانی تر است و تمامی کالا ها بلا استثنا بازدید فیزیکی صورت خواهند گرفت.
چه کالاهایی در مسیر قرمز قرار میگیرند؟
کالاهای لوکس
لوازم یدکی
پارچه و …
انبارداری و اجازه بارگیری
بعد از صدور سند ترخیص، تسویه حساب با شرکت حمل و نقل انجام شده و قبل از بارگیری کالا، اجازه بارگیری از گمرک صادر میشود. صاحب کالا باید هزینه انبارداری را نیز پرداخت کند که شامل هزینه‌های تخلیه و بارگیری، بیمه کالا و مدت زمان ماندن کالا در انبار است.
هزینه ترخیص کالا
به منظور تکمیل فرایند ترخیص کالا از گمرک، هزینه ای تحت عنوان هزینه ترخیص کالا از تجار اخذ میگردد. این هزینه بر اساس چند فاکتور توسط گمرک تعیین میگردد که این عوامل تعیین کننده به شرح زیر هستند:
حقوق گمرکی و سود بازرگانی: صاحب کالا موظف به پرداخت درصد معینی از ارزش کالا به گمرک است. این درصد در کتاب تعرفه برای تمامی کالاها تعیین شده است. برای مثال تعرفه واردات کالای x، پنج درصد است یعنی صاحب کالا باید ۵ درصد بعلاوه ۱۱ درصد که شامل مالیات و وزارت راه و… از ارزش کالا را به گمرک پرداخت کند.
اخذ مجوز: با توجه به نوع کالا، نیاز است تا مجوزهای مختلفی مانند مجوز استاندارد، انرژی اتمی، بهداشت و … از ادارات مربوطه اخذ گردد. صدور این مجوزات نیازمند پرداخت هزینه ای است که توسط صاحب کالا پرداخت می گردد.
تخلیه و بارگیری: هنگام ورود کالا به مبادی کشور، گمرک وظیفه تخلیه و بارگیری کالا را بر عهده دارد. (گمرک این مبلغ را بر اساس وزن و حجم بار تعیین میکند.) به همین منظور صاحب کالا موظف به پرداخت هزینه تخلیه و بارگیری کالا است.
بیمه: بر اساس قوانین، صاحب کالا موظف به پرداخت ۰.۵ درصد از ارزش کالا به گمرک است.
انبار داری: هزینه انبار داری طبق وزن خالص کالا و حجم نرخ انبارداری و مدت زمان استقرار کالا در انبار محاسبه میگردد.
البته توجه داشته باشید که هزینه ترخیص کالا تحت شرایطی میتواند کاهش پیدا کند. درصورتی که فردی با تجربه، متخصص و آگاه با تمامی فوت و فن های ترخیص، فرایند ترخیص کالا را انجام دهد و بخصوص ارتباطات عالی فردی و سازمانی داشته باشد،میتواند از هدر رفت هزینه‌ها جلوگیری کند.
نتیجه گیری
ترخیص کالا آخرین مرحله از فرایند واردات یا صادرات کالا است که شامل مراحلی از جمله اخذ ترخیصیه، دریافت شماره کوتاژ، دریافت قبض انبار، بارگذاری در سامانه EPL و… میشود. برای انجام هر یک از این مراحل نیاز به آگاهی از مواردی مانند قوانین ترخیص،تبصره ها و شرایط آن و نحوه دریافت مدارک است. البته قابل ذکر است که تنها آگاهی از موارد ذکر شده کافی نبوده و تجربه عملی است که میتواند در زمان،هزینه و موفقیت یک تجارت موثر باشد. در نهایت با اطلاعات کافی و تجربه لازم می‌توانید ترخیص را به نحو احسن به انجام برسانید.
بدون دیدگاه