ترخیص کالا به فرایندی اطلاق می‌شود که در آن کالاهایی که به کشور وارد می‌شوند یا از آن خارج می‌شوند، پس از انجام مراحلی در گمرک، مجاز به ورود یا خروج می‌شوند. این فرآیند یکی از ارکان مهم تجارت بین‌المللی است و تاثیر زیادی بر روند واردات و صادرات کالاها دارد. در این مقاله، مراحل و اهمیت ترخیص کالا در تجارت بین‌المللی بررسی می‌شود.
ترخیص کالا: فرایند و اهمیت آن در تجارت بین‌المللی
مراحل ترخیص کالا فرآیند پیچیده‌ای است که نیاز به دقت و هماهنگی بین واردکننده و مقامات گمرکی دارد. در ادامه، مراحل اصلی ترخیص کالا را به طور کامل‌تر توضیح داده‌ایم:
مرحله اول: دریافت ترخیصیه و قبض انبار
اولین گام در فرآیند ترخیص کالا، دریافت ترخیصیه و قبض انبار است. ترخیصیه سندی است که توسط شرکت حمل و نقل یا نماینده آن به واردکننده داده می‌شود و نشان‌دهنده مجوز دریافت کالا از انبار گمرک است. قبض انبار نیز گواهی است که حاکی از تحویل کالا به انبار گمرک است و اطلاعاتی نظیر وزن، تعداد بسته‌ها و محل نگهداری کالا را شامل می‌شود. این دو سند برای شروع فرآیند ترخیص ضروری هستند و بدون آن‌ها نمی‌توان مراحل بعدی را پیش برد.
مرحله دوم: دور اظهاری از طریق سیستم EPL
پس از دریافت ترخیصیه و قبض انبار، مرحله بعدی دور اظهاری کالا از طریق سامانه EPL (Electronic Port Logistics) است. در این مرحله، اطلاعات کالا به‌طور الکترونیکی در سامانه وارد می‌شود. این اطلاعات شامل نوع کالا، ارزش آن، تعداد و دیگر مشخصات مرتبط است. انجام دور اظهاری از طریق EPL به کاهش زمان و هزینه‌های ترخیص کمک می‌کند و واردکننده قادر به پیگیری آنلاین فرآیند ترخیص می‌شود.
مرحله سوم: پرینت اظهارنامه و دریافت کوتاژ
در این مرحله، پس از تکمیل دور اظهاری، اظهارنامه چاپ می‌شود و کوتاژ دریافت می‌گردد. کوتاژ یک شماره اختصاصی است که به اظهارنامه تخصیص داده می‌شود و برای پیگیری مراحل بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، مسیر ترخیص کالا تعیین می‌شود. این مسیرها شامل مسیر سبز، زرد و قرمز است که هرکدام نشان‌دهنده سطح ارزیابی مختلف کالا هستند. در مسیر سبز، کالا بدون ارزیابی فیزیکی ترخیص می‌شود، در حالی که در مسیرهای زرد و قرمز، نیاز به ارزیابی دقیق‌تر است.
مرحله چهارم: ارزیابی کالا
در این مرحله، ماموران گمرک کالا را ارزیابی می‌کنند. ارزیابی می‌تواند به صورت فیزیکی یا اسنادی انجام شود. هدف این ارزیابی، تطابق اطلاعات اظهار شده با کالاهای واقعی است. اگر کالا به‌درستی اظهار شده باشد و مدارک مورد نیاز کامل باشد، ارزیابی سریع انجام می‌شود. اما در صورتی که ناهماهنگی یا نقصی در مدارک وجود داشته باشد، ممکن است این مرحله زمان بیشتری ببرد و حتی به ارزیابی مجدد کالا منجر شود.
مرحله پنجم: اخذ مجوزهای لازم (استاندارد، آزمایشگاه و …)
برای برخی کالاها، علاوه بر ارزیابی توسط گمرک، نیاز به دریافت مجوزهای خاص از سازمان‌های دیگر نیز است. این مجوزها می‌تواند شامل گواهی استاندارد، تاییدیه آزمایشگاه و سایر مجوزهای مرتبط با سلامت، ایمنی یا محیط‌زیست باشد. بسته به نوع کالا و کشور مقصد، ممکن است نیاز به اخذ یک یا چند مجوز باشد که در صورت عدم دریافت آن‌ها، فرآیند ترخیص متوقف خواهد شد.
مرحله ششم: کارشناسی کالا توسط کارشناسان گمرک
در این مرحله، کارشناسان گمرک به‌طور مجازی اظهارنامه و مدارک مربوط به کالا را بررسی می‌کنند. این کارشناسان به صورت آنلاین به ارزیابی اسناد و اطلاعات پیوست پرداخته و نظرات خود را اعلام می‌کنند. در صورتی که مدارک و اظهارنامه صحیح باشد، کالا تایید شده و وارد مرحله بعدی می‌شود. در غیر این صورت، ممکن است نیاز به ارائه مدارک تکمیلی یا اصلاح اظهارنامه باشد. این مرحله به تسریع فرآیند و کاهش هزینه‌های ارزیابی حضوری کمک می‌کند.
مرحله هفتم: پرداخت هزینه‌ها
پس از تایید کالا، نوبت به پرداخت هزینه‌های گمرکی و سایر عوارض مربوط به ترخیص کالا می‌رسد. این هزینه‌ها شامل حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، عوارض خاص و دیگر هزینه‌ها است. تمامی این مبلغ‌ها باید به صندوق گمرک واریز شده و رسید پرداخت ارائه گردد. پرداخت به موقع هزینه‌ها برای جلوگیری از تاخیر و هزینه‌های اضافی اهمیت زیادی دارد.
مرحله هشتم: دریافت مجوز بارگیری و تسویه انبارداری
پس از پرداخت هزینه‌ها، مجوز بارگیری کالا صادر می‌شود که نشان‌دهنده آماده بودن کالا برای خروج از انبار گمرک است. همچنین، هزینه‌های انبارداری کالا تسویه می‌شود. این هزینه‌ها بسته به مدت زمان نگهداری کالا در انبار متفاوت است. تسویه این هزینه‌ها برای تحویل نهایی کالا و خروج آن از گمرک الزامی است.
مرحله نهم: ارسال کالا به درب خروج گمرک
در این مرحله، کالا به درب خروج گمرک منتقل می‌شود. اعلام بار، یعنی آماده‌سازی کالا برای خروج از گمرک و ارسال آن به مقصد نهایی. در این مرحله، تمامی مدارک لازم برای خروج کالا آماده شده و به مسئولین درب خروج تحویل داده می‌شود. مسئولین گمرک پس از بررسی مدارک و تطابق آن‌ها با کالا، اجازه خروج را صادر می‌کنند.
مرحله دهم: انتقال کالا از گمرک به انبار صاحب کالا
آخرین مرحله در فرآیند ترخیص کالا، خروج نهایی کالا از گمرک و انتقال آن به انبار صاحب کالا یا انبار استریپ است. انبار استریپ مکانی است که کالا پس از گمرک‌گذرانی برای تحویل به صاحب کالا آماده می‌شود. پس از انجام این مرحله، فرآیند ترخیص کالا تکمیل می‌شود و کالا به واردکننده تحویل داده می‌شود.
چالش‌ها و پیچیدگی‌های ترخیص کالا
ترخیص کالا فرآیندی حساس و پیچیده است که نیاز به آگاهی از قوانین و مقررات گمرکی و به روز بودن اطلاعات دارد. این فرآیند تحت تاثیر تغییرات قوانین گمرکی، تحریم‌ها و شرایط سیاسی و اقتصادی کشور قرار می‌گیرد. همچنین، به‌طور معمول ترخیص کالا شامل مراحل متعددی است که هرکدام به دقت و هماهنگی بالا نیاز دارند.
مجوزهای مورد نیاز برای ترخیص کالاهای وارداتی
کالاهای وارداتی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی کالاها نیاز به اخذ مجوز ندارند، برخی دیگر به مجوزهای خاص نیاز دارند، و برخی کالاها به‌طور کلی وارداتشان ممنوع است.
- کالاهای مجاز وارداتی: این دسته از کالاها نیازی به اخذ مجوز ندارند.
- کالاهای مشروط وارداتی: برای واردات این کالاها نیاز به اخذ مجوزهای خاص است.
- کالاهای ممنوع وارداتی: واردات این کالاها به‌طور کلی ممنوع است.
در نتیجه، برای واردات بسیاری از کالاها، لازم است که مجوزهای مختلفی از ارگان‌های دولتی اخذ شود. به‌عنوان مثال، واردات کالاهایی مانند جو دامی نیاز به مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت، دامپزشکی و سایر نهادهای ذی‌ربط دارد.
نتیجه گیری:
ترخیص کالا فرآیند مهمی در واردات و صادرات است که باید با دقت و رعایت تمامی قوانین و مقررات انجام شود. آگاهی از این فرآیند و همکاری با شرکت‌های تخصصی می‌تواند به تسریع و بهبود کیفیت تجارت بین‌المللی کمک کند و از مشکلات قانونی جلوگیری نماید.
بدون دیدگاه